اسلام در زمینه فعالیت‌های اقتصادی و تجاری چه نظری دارد-برگرفته ازتالیفات ولی اله جعفری

برگرفته ازکتاب اخلاق کار رمزموفقیت

 

اسلام در زمینه فعالیت‌های اقتصادی و تجاری چه نظری دارد؟

اسلام در زمینۀ فعالیت‌های اقتصادی، معتقد به مالکیت خصوصی و آزادی فعالیت اقتصادی محدود می‌باشد که از نظر اخلاقی، تربیتی و نیز بعضی مقررات، محدودیت ایجاد شده است و «آزادی اقتصادی محدود از ارکان نظام اسلامی است». و در واقع «یکی از مشخصات بازارهای اصلی کشورهای اسلامی عدم مداخلۀ دولت در صدور، ورود و نرخ‌گذاری کالاها در شرایط عادی است». در روایتی صحیح از پیامبر صلی الله علیه وآله است که به محتکران دستور دادند کالای خود را به داخل بازار و محلی که در معرض دید مردم باشد بیاورند.

توصیه امام صادق علیه‌السلام در مورد کسانی که وارد بازار می‌شوند-برگرفته ازتالیفات ولی اله جعفری

برگرفته ازکتاب اخلاق کاررمزموفقیت

 

امام صادق علیه‌السلام در مورد کسانی که وارد بازار می‌شوند چه توصیه‌ای می‌کند؟

اما صادق علیه اسلام می‌فرماید:

وقتی وارد بازار می‌شوی بگو: خدایا از تو طلب می‌کنم خیر بازار و اهل آن را و به تو پناه می‌برم از شر بازار و اهل آن. خدایا به تو پناه می‌برم از این که ظلم کنم یا مورد ظلم واقع شوم یا به حقوق دیگران تجاوز کنم و یا به حقوق من تجاوز شود...

بازار مسلمانان چه بازاری است-برگرفته ازتالیفات ولی اله جعفری

برگرفته ازکتاب اخلاق کاررمزموفقیت

 

بازار مسلمانان چه بازاری است؟

بازار مسلمانان، بازاری است که اغلب فروشندگان آن مسلمان باشند؛ یعنی آنچه را که در سایر احکام مربوط به مسلمان، از قبیل طهارت و عضویت در جامعۀ مسلمان و موارد مشابه شرط می‌دانیم، دارا باشند به این معنی که شهادتین را بگویند و خود را عضوی از امت پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله بدانند.

منظور از بازار اسلامی چیست-برگرفته ازتالیفات ولی اله جعفری

برگرفته ازکتاب اخلاق کاررمزموفقیت

 

منظور از بازار اسلامی چیست؟

منظور نوع خاصی از بازار است که به لحاظ شکل ظاهری، رفتار فروشندگان و خریداران، ترکیب‌های اقتصادی، فرهنگی و اخلاقی حاکم بر آن، آداب تجارت و روابط میان بازار و حکومت، مبتنی بر ارزش‌ها و اصول اسلامی و راهنمایی‌های پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وائمه معصومین علیهم السلام می‌باشد.

نتایج عوامل ایجاد انگیزه، درکار مضاعف -برگرفته ازتالیفات ولی اله جعفری

برگرفته ازکتاب اخلاق کاررمز موفقیت

 

 نتایج عوامل ایجاد انگیزه، درکار مضاعف چه می‌باشد؟

1- کار، جوهر آدمى است. با کارکردن در چارچوب اصول اخلاقی، استعدادها و ظرفیت‏هاى وجودى انسان شکوفا مى‏شود. اشتغال به کسب‏هاى مورد علاقه، روحیه ابتکار و خلاقیت را در افراد زنده کرده و استعدادهاى درونى آنان را شکوفا نموده و انسان را متوجه نیروهاى نهفته در اندرون خود مى‏سازد. و به این ترتیب، مفید و مؤثر بودن خود را باور نموده و اعتماد به نفس در او تقویت مى‏شود. چنین فردى با روحیه سرشار از عشق به کار، از زندگى خود لذت برده و براى رسیدن به اهداف عالى تلاش مى‏کند.

2- کار اگر در چارچوب اصول اخلاقی باشد، سازنده انسان است. ارتباط انسان و کار، ارتباطی متقابل است؛ ضمن این‏که انسان آفریننده کار و فعالیت ‏خود است، نوع کار انسان نیز سهم فراوانی در تکوین شخصیت وی دارد.

3- تمدن‏هاى عظیم بشرى نیز با همه تنوع و تفاوت‌شان، حاصل کار و تلاش بى‌امان و خستگى‏ناپذیر آدمیان است.

4- آدمى همواره با انجام کار، در چارچوب اصول اخلاقی، احساس کامیابى و خشنودى مى‌کند، خواه به هدف برسد و یا نرسد. براین اساس، فردى که کار خود را درست و دقیق انجام دهد، وجدان خود را راضى و خرسند مى‌یابد.

5- پایبندی به اخلاق کاری زمینه‌های ارتقای شغلی افراد را افزایش می‌دهد.

6-  اگر اعتقاد شدیدی نسبت به اخلاق کاری وجود داشته باشد، آنگاه اعتبار افراد از جایی که خودشان هم  نمی‌دانند، همه جا گیر می‌شود و دیگران هم  برای آنها احترام قائل می‌شوند.

7- فرصت‌های مختلف در مقابل چنین افرادی خودنمایی می‌کنند و دنیا نعمت‌های کوچک و بزرگ خود را به آنها عرضه می‌دارد و در موقعیت قرار می‌گیرند که "شانس" با قاعده و بی‌قاعده به سراغ‌شان می‌آید.

8- با انجام کار، در چارچوب اصول اخلاق افراد با همان معیاری که "موفقیت" را تعریف کرده‌اند به موفقیت دست پیدا می‌کنند.

9- با انجام کار، در چارچوب اصول اخلاق عزت نفس افراد افزایش پیدا می‌کند و در نظر بنگاه، افراد دیگر و حتی جامعه، فردی با ارزش‌تر جلوه خواهد کرد.

10- ره آورد رعایت اصول اخلاق در یک جامعه، باعث پیدایش روحیه کار و تلاش و در نتیجه اقتصاد سالم آن جامعه است و بالعکس روحیه راحت‏طلبی و سستی، بیماری اقتصاد آن جامعه را سبب خواهد شد.

11-  دنیا پراست از مشکل و سختی شاید افرادی که دارای اخلاق کاری قوی هستند نتوانند به آن بزرگی و عظمتی که جامعه تعریف می‌کند برسند، اما به هر حال افرادی که به بزرگی رسیده‌اند همیشه اظهار می‌دارند که همین "اخلاق کاری" یکی از فاکتورهای آنها برای رسیدن به موفقیت محسوب می‌شود. هر کسی چه فرد بزرگی باشد و چه در تصورات خود احساس کند که بزرگ هست و به دیگران هم با این دید نگاه کند، و اخلاق کاری مثبتی را از خود به نمایش بگذارد، چیزی جز موفقیت در انتظارش نخواهد بود.

12- بخشی از عزت نفس، در گرو کار و تلاش است. کار کردن، موجب می‏شود انسان به کمک دیگران امید نبندد و دست‌گدایی و نیاز به سوی این و آن دراز نکند. بی‏نیازی از دیگران و عزت نفس، در ذات کار و کوشش است. امام صادق علیه‏السلام در به‏هم پیوستگی این دو اصل می‏فرماید: ‌ای بنده خدا، عزت خود را با کار کردن حفظ کن. [شخصی] پرسید: فدایت شوم، عزت من در چیست؟ حضرت فرمود: صبح‏گاهان برای کسب روزی رفتن و اعتماد به خود داشتن، عزت توست. انسان باید بکوشد با کار و حرفه‏ای مخارج زندگی خود و خانواده‏اش را تأمین کند و اسیر محبت و منت دیگران نشود.

13- آرامش روحی: انسان با کسب درآمد از نظر روحی آرامش می‌یابد. زیرا فرد نیازمند از نظر روحی در اضطراب و نگرانی است؛ انسان هر گاه نیازهای خود را تأمین کند آرام می‌گیرد.

14-  اشتغال به کار مفید و مورد نیاز جامعه، با رعایت اصول اخلاقی راه رسیدن به موقعیت اجتماعى یک فرد مى‏باشد و شغل او هر قدر از نیازهاى جامعه بکاهد و موجب تقویت و استقلال و آزادى و عزّت هموطنان خود می‌گردد، همان مقدار موقعیت اجتماعى صاحب شغل در میان افراد جامعه اسلامى، بیشتر و بالاتر خواهد بود.

اصول اخلاقی، برای ایجاد انگیزه درجهت کار مضاعف -برگرفته ازتالیفات ولی اله جعفری

برگرفته ازکتاب اخلاق کاررمزموفقیت

 

 اصول اخلاقی، برای ایجاد انگیزه درجهت کار مضاعف در بنگاه اقتصادی و شرکت مشتری‌مدار چه می‌باشد؟

 1- امانتداری

اگر انسان کار و مسئولیت را امانت بداند، بی‌گمان حرمت آن را پاس می‌دارد و تلاش می‌کند که به‌خوبی آن را پیش ببرد و بالنده سازد. امام علی علیه السلام از کارگزاران و کارکنان نظام اداری خود می‌خواست که کار و مسئولیت را امانت بدانند و در مناسبات و روابط خود امانتداری نمایند، چنانکه خطاب به اشعث بن قیس، استاندار آذربایجان، نوشت: "همانا کاری که به عهده توست، طعمه‌ای برایت نیست، بلکه امانتی است بر گردنت." بر این مبنا هر کس در هر مرتبه اداری امانتدار مردم است و باید از اموال و امکانات و حقوق و حدود و حیثیت و شرافت آنان پاسداری کند. در منظر امیرمؤمنان علی علیه السلام بزرگ‌ترین خیانت، خیانت به امت و تعدی به امانت است.

2- تعهد وتخصص

این مفهوم در نهان خود دو عنصر را به یک نسبت شامل مى‏شود. یکى امانت کارى که یعنی تعهد رعایت حدود شرعى و قانونى کار و دومی تخصص یعنی توان و مهارت کارى؛ این دو مفهوم  در روابط اجتماعى مى‏طلبد که نسبت به آن کار هم درست‏کار و امین باشد و هم توانمند و با مهارت. به‌طور طبیعى هر مقدار که مهارت بیشترى داشته باشد خدمت بیشترى مى‏تواند به جامعه ارائه دهد و هر مقدار خدمت بیشتر و حساس‏ترى با حفظ امانت و درستکارى به جامعه ارائه دهد، فضیلت و تقواى بیشترى را کسب مى‏نماید.

3  - حس مسئولیت‌پذیری

مسئولیت‌پذیری در اخلاق کاری، زیربنای اصلی است به‌گونه‌ای که هر نوع بی‌مسئولیتی به مفهوم بیرون شدن از مسیر درست و گام نهادن در کجی‌ها و ناراستی‌هاست. به بیان امیرمومنان علی‌علیه السلام: دشمن‌ترین مردم در نزد خدا، بنده‌ای است که خدا او را به خود واگذارد، و او پای از راه درست بیرون نهد و بی‌راهنما گام بردارد، اگر به‌کار دنیایی‌اش خوانند، به‌کار پردازد، و اگر به کار آخرتی‌اش خوانند، سستی و کاهلی نماید، گویی آنچه برای آن کار کند بر او بایسته است، و آنچه در آن سستی و کاهلی ورزد، از او ناخواسته. کمال آدمی، به کمال مسئولیت‌پذیری اوست. هر کسی به میزانی که در مسئولیت‌پذیری سستی ورزد، تباهی در کارش بیشتر خواهد بود، و هر کسی مسئولیت‌پذیری بیشتری داشته باشد، به‌کمال بیشتری دست می‌یابد. اصل مسئولیت‌پذیری می‌آموزد که هر کس در هر مرتبه‌ای که باشد، نسبت به تمام امور و کارهای خود مسئول و پاسخگوست. هیچ کارگزاری نمی‌تواند هرگونه که خواست با مردم رفتار نماید و خود را نیز پاسخگو نداند. بر این مبنا کسی حق کمترین اهانت و بی‌احترامی به مردم را ندارد. که افراد حتی نسبت به نوع نگاه و بیان و رفتار خود مسئولند. امام علی علیه السلام یادآور شده است: چیزی را که نمی‌دانی نگو، حتی بسیاری از چیزهایی را که می‌دانی، بر زبان نیاور، زیرا خدا بر اعضای تو احکامی واجب کرده است که در روز رستاخیز بدان اعضا بر تو حجت خواهد آورد. سعی و تلاش و سخت کوشی مطلبی است که بیانگر اخلاقیات در کار می‌باشد برای رسیدن به موفقیت باید به سختی کار کرد و اگر در هر زمینه‌ای به‌شدت تلاش و کوشش نشود، رسیدن  به موفقیت امکان‌پذیر نخواهد بود.کار را به نحو احسن انجام دادن حضرت محمدصلی اله علیه وآله وسلم در باره انجام کار به‌نحو شایسته و نیکو می‌فرمود: هرگاه یکی از شما کاری انجام می‌دهد،آن را محکم و استوار انجام دهد. درجای دیگری نیز فرمود: بهترین مردمان کسی است که{هنگام انجام کاری}همه کوشش خود را به‌کار گیرد.

4- میانه‌روی در کار

میانه‌روی و اعتدال در هر کاری هم زیبا و هم تاثیر گذاراست. امام صادق علیه السلام می‌فرماید: طلب تو در کسب معیشت بالاتر از کسى باشد که کسب معیشت را فرو گذاشته و پایین‌تر از طلب شخص حریصى که خشنودى و دلبستگى او به دنیاست، بلکه میانه‌رو و عفیف باش و از سستى و تنبلى دورى کن وبراى کسب آنچه (از روزى ) که مؤمن را گریزى از آن نیست تلاش کن.

5 - انضباط کاری

انضباط کاری یعنی آراستگی، نظم و ترتیب و پرهیز از هرگونه سستی و بی‌سامانی در کار. این امور از عمده‌ترین آداب اخلاق کاری است و هیچ بنگاه و شرکت و نظامی بدون رعایت این امور راه به جایی نخواهد برد. بهترین بنگاه‌ها و  شرکت‌ها و نظام‌ها با زیرپا گذاشته شدن اصل انضباط کاری، به تباهی کشیده می‌شوند و وجوه مثبت آنها نیز بی‌ارزش می‌گردد. تواناترین مدیران و کارگزاران و کارکنان در یک مجموعه اداری که اصل انضباط کاری بر آن حاکم نیست توفیقی کسب نخواهد کرد و جز اتلاف نیرو بهره‌ای نخواهند برد. امام علی علیه السلام فرموده است: کار هر روز را در همان روز انجام بده، زیرا هر روز کاری مخصوص به خود دارد.

6  - داشتن وجدان کاری

وجدان کاری عبارت است از نوعی احساس پای‌بندی درونی به منظور رعایت الزام‌های کمی و کیفی کار، که از سوی فرد (یا گروه) انجام آن تقبل شده است. وجدان کاری قبل از هر چیز تحت تاثیر نظام اعتقادی حاکم بر فرد است به عبارت دیگر وجدان کارى عبارت است از: "حالت ثابت درونى که شخص را به انجام دقیق کار، با میل و رغبت و اشتیاق ترغیب مى کند" یعنی بدون ترس از سرپرستان و از روى میل و رغبت به انجام کار پرداخته و از کم کارى و طفره رفتن از وظیفه محوله متنفرند. در حقیقت، هر فردى بدون چشم داشت به پاداش و توجه دیگران، وظیفه خویش را به درستى انجام مى‌دهد و این کار را موجب کمال خود دانسته و از انجام مطلوب کار احساس آرامش مى‌کند. با حاکمیت وجدان کارى، شخص درصدد نیست که با کم کارى و بى‌مبالاتى و نیرنگ، دستمزدى مساوى با سایرین بگیرد  بلکه ملاک او براى انجام کار، وجدان مى باشد؛ یعنى او با درست انجام دادن کار ضمن اینکه به منافع مادى خود دست مى‌یابد، وجدان خود را خرسند مى سازد.

7- مهرورزی

انجام دادن کارها و خدمت‌گزاری از سر مهرورزی والاترین هنر در اخلاق است. چنانچه اگر انجام دادن امور با مهرورزی توأم شود، صورتی زیبا و کاملا انسانی می‌یابد و موجب پیوند جان‌ها و الفت قلب‌ها می‌گردد و در رفتار و مناسبات اداری، انقلابی معنوی، به‌وجود می‌آورد. نیروی محبت از نظر اجتماعی، نیروی عظیم و مؤثری است و بهترین اجتماع، آن اجتماعی است که با نیروی محبت اداره شود. محبت رهبر و زمامدار به مردم و محبت و ارادت مردم به رهبر و زمامدار، علاقه و محبت زمامدار عامل بزرگی برای ثبات و ادامه حیات حکومت است. مردم آنگاه قانونی خواهند بود که از زمامدارشان علاقه ببینند، و آن علاقه‌هاست که مردم را به پیروی و اطاعت می‌کشاند. قرآن به پیغمبر خطاب می‌کند: به موجب لطف و رحمت الهی، برایشان نرم دل شدی که اگر تندخوی سخت دل بودی از پیرامونت پراکنده می‌گشتند. پس، از آنان درگذر و برایشان آمرزش بخواه و در کار با آنان مشورت کن. در اینجا علت گرایش مردم به پیامبراکرم صلی اله علیه وآله وسلم را علاقه و مهری دانسته که نسبت به آنان مبذول می‌داشت. باز دستور می‌دهد که ببخش‌شان و برایشان استغفار کن و با آنان مشورت کن. اینها همه از آثار محبت و دوستی است.

 8- حفظ حقوق دیگران

حفظ حقوق دیگران همانند حقوق خود، و در مقام داوری حقوق طرفین را یکسان و برابر رعایت کردن، و برای دیگران حقوقی برابر خود قائل شدن مهم‌ترین قاعده‌ای است که حافظ سلامت و قوت نظام کاری و مایه پیوند دل‌هاست. اگر همین قاعده در نظام کاری رعایت شود، رابطه کارگزاران و کارکنان با مردم درست سامان می‌یابد و عدل و احسان جلوه پیدا می‌کند.

9- به دنبال کار حلال بودن

 کسب حلال عبادت و بلکه برترین عبادات است، چرا که در یک روایت به نقل از پیامبراکرم صلی اله علیه وآله وسلم چنین فرموده: «عبادت را 10 جزء است که 9 جزء آن طلب حلال می‌باشد.» پیامبراکرم صلی اله علیه وآله وسلم فرموده: «هرکه براى کسب درآمد حلال، خود را به رنج افکند، آمرزیده است.» نیز آن حضرت، کسی که شب را در جستجوی حلال به صبح آورد مشمول غفران می‌دانست و می‌فرمود: «خداوند دوست دارد بنده‌اش را در زحمت طلب حلال مشاهده کند.» و نیز «طلب حلال را بر هر زن و مرد مسلمان واجب می‌دانست. خداوند دوست دارد که بنده خود را در راه به‌دست آوردن روزى حلال خسته ببیند. امـام صـادق  علیه السلام: بنده آن زمان نزدخداوند گرامى‌تر است،  که در صدد کسب درهمى (حلال) برآید و نتواند به آن دست یابد.

برخی از عوامل بازدارنده انگیزه کار -برگرفته ازتالیفات ولی اله جعفری

برگرفته ازکتاب اخلاق کاررمز موفقیت

 

برخی از عوامل بازدارنده انگیزه کار که جزیی رذایل اخلاقی کار می‌باشد کدام است توضیح دهید؟

1-  به دنبال کارهای حرام بودن 

بعضی از کارها در اسلام  کار واقعی محسوب  نمی‌شوند و حرام هستند. مال حرام، زندگی انسان را تباه می‌کند. خاک در دهان خود پاشیدن بهتر است از این که حرام در دهان گذاشتن. مال حرام از ابعاد مختلفی وارد زندگی انسان می‌شود: کم کاری و دزدیدن از کار، رشوه گرفتن در کار قضاوت، در راس مال حرام قـرار دارد و درآمـد از راه فـحشا و پول فروش مردار و پول فروش شراب، درآمدى که از راه کار کردن براى والیان ستمگر به‌دست مى‌آید در زندگـى  کسی کـه دوسـت نـداشـته باشد مال حلال به دست بیاورد تا با آن آبروى خود را حفظ کند و قرضش را بپردازد خیر و برکت نخواهد بود.

2-  کار را عار دانستن

در کلامی منظوم، امام علی علیه السلام، درباره کار و عزت نفس چنین سروده‏اند:

برای من سنگ‏کشی از قله‏های کوه آسان‏تر است از این‏که منت دیگران به دوش بکشم. به من می‏گویند کسب و کار ننگ است، ولی من می‏گویم: ننگ این است که انسان از دیگران درخواست کند. اگر می‏خواهی آزاد زندگی کنی، مثل برده زحمت ‏بکش و آرزویت را از مال هرکس که باشد، قطع کن. نگو این کار، مرا پست می‏کند؛ زیرا از مردم خواستن از هر چیز بیش‏تر ذلت می‏آورد. وقتی که از دیگران بی‏نیاز باشی، از همه مردم بلند قدرتر هستی.

3- حرص خوردن بر کار

یکی از دلایل نیاز انسان به کار تامین رزق و روزی است. امام على علیه السلام می‌فرمایند: روزى دوگونه است: یک روزى که تو آن را مى‌جویى و روزى دیگرى که آن تو را مى‌جوید، که اگر تو نزد آن نروى آن روزى نزد تو مى‌آید پس غم سالت را بر غم روزت افزون مکن روزى هـر روز بـراى همان روز تو کافى است اگر آن سال (که غم روزیش را مى‌خورى) از عمر تو بـاشـد خـداى تـعـالى فرداى هر روزى قسمت آن روز را به تو خواهد داد و اگر آن سال از عمر تو نـبـاشـد، غم روزى آن را چرا مى‌خورى ؟هیچ کس براى رسیدن به آنچه روزى توست بر تو پیشى نـگـیـرد وهـیچ چیره شونده‌اى در به چنگ آوردن روزى تو مغلوبت نکند و رزقى که برایت مقدر شده بی‌درنگ به تو برسد. روزى بـر دوگونه است: آن که بجوید و آن که بجویندش. پس، کسى که دنیا را بجوید مرگ در جستجوى او برآید تا او را از این جهان بیرون کند و کسى که آخرت را بجوید دنیا در طلب او برآید تا او روزى کامل خود را از او بستاند.

4- افراط درکار

انسان نباید چنان غرق کار شود که زمینه‏هاى روحى، روانى، اخلاقى و اجتماعى خود را به فراموشى بسپارد کار در پرتو نیازهاى انسان و ضرورت برقرارى تعادل و آرامش در زندگى فردى و اجتماعى افراد یک فضیلت تلقى مى‏شود. وظیفه کار کردن جهت تأمین نیازهاى فرد و نیازهاى خانواده همواره کنترل شده و با تأکید قرآن بر گذرا بودن زندگى و هشدار دادن نسبت به خطر حرص و آز و طمع کارى و اهمیت اجتناب ورزیدن از ثروت‏اندوزى، از افراط در آن جلوگیرى شده است.

5 - قبول کاری  فراتر از توانایی و تخصص

لقمان حکیم به فرزندش در مورد کار می‌فرمایند: فرزندم برتو باد که، از انتخاب کاری که توان انجام آن را نداری هرچند پرفایده باشد بگذری. فرزندم، در کارهای خود کمک مخواه مگر از کسی که در انجام حاجت و همراهی تو اجرت بگیرد. فرزندم، در کارها اضطراب مکن.  فرزندم، هیچ کاری بی‌تدبیر مکن  فرزندم، کار امروز را به فردا میفکن فرزندم، ناشمرده (نسنجیده) به کار نرو، کار شمرده کن.

عوامل ایجاد انگیزه کار-برگرفته ازتالیفات ولی اله جعفری

برگرفته ازکتاب اخلاق کار رمزموفقیت

 

عوامل ایجاد انگیزه کاردر بنگاه اقتصادی و شرکت مشتری‌مدار چه می‌باشد هرکدام را توضیح دهید؟

1-    توجه به اهمیت کار

یکی از مهم‌ترین مسائلی که سبب  ایجاد انگیزه در کار می‌شود. توجه به اهمیت کار است. کار جوهر زندگی است. همان طور که گفته شد اگر انسان بیکار باشد ذهنش به‌طرف گناه می‌رود، بزهکاری از بیکاری شروع می‌شود. پس باید انسان کار کند هر چند که بی‌نیاز باشد. همه پیامبران کار می‌کردند مثلاً پیامبر اکرم صلى‏الله‏علیه‏و‏آله قبل از بعثت چوپانی مى‏کرد و با مال و سرمایه‏ىِ خدیجه علیه‌السلام تجارت مى‏نمود. حضرت موسى علیه‏السلام نیز گوسفند چرانى مى‏نمود. حضرت ابراهیم علیه‏السلام به کارهاى چوپانى و بنّایى اشتغال داشت و حضرت ادریس علیه‏السلام خیّاط و حضرت نوح علیه‏السلام نجّار بوده است. حضرت داوود زره می‌بافت.

2-   توجه به ارزشمندی کار

از دیگر عواملی که باعث ایجاد انگیزه در کار می‌شود توجه به ارزشمندی اصل کار است. از پیامبر اعظم(صلی الله علیه و آله و سلم) سؤال شد: محبوب‌ترین مردم پیش خدا چه کسی است؟ پیامبر فرمود: «کسی که بیشترین سود و خدمت را به مردم ارائه دهد.»

و باز آن حضرت فرمود: به خدا قسم، برآوردن حاجت مردم از روزه و اعتکاف یک ماه بهتر است.» بنابراین احساس ارزشمندی از کار باعث ایجاد انگیزه در اصل کار می‌شود.

3- از وضعیت فعلی خود راضی بودن

ایجاد رضایت از وضعیت فعلی کار، به مرور باعث موفقیت در کار و در نهایت منجر به افزایش انگیزه کاری می‌گردد. انسان باید از وضعیت فعلی خود راضی باشد، یکی از بزرگان می‌گوید از زندگی خودم خسته شده بودم بارها تصمیم گرفته بودم که خودکشی کنم، یک روز ناگهان به رفتار همسرم دقت کردم دیدم  در آشپزخانه با خوشحالی برای خودش شعر می‌خواند با خودم گفتم این زن 30 سال است که در آشپزخانه کار می‌کند ولی اظهار نارضایتی و شکوه   نمی‌کند. ولی من این گونه از زندگی خود ناراضی هستم از آن لحظه این تغییر در درون من ایجاد شد که دیگر هیچ گاه افکار منفی را به خودم راه‌ندادم.

4- توجه به جنبه‌های مثبت هر شغل

گرایش غالب در افراد، منفی‌گرایی است و همواره منفی فکر می‌کنند. بنابراین باید کاری کرد که بر این جنبه‌ی منفی فائق آید انسان‌های موفق همواره مثبت‌ اندیش‌اند و به افکار منفی اجازه نمی‌دهند که در آنها نفوذ کند. باید به جنبه‌های مثبت هر شغلی فکر کنید تا بتوانید ازآن راضی باشید و افسرده نشوید. این جنبه‌ی مثبت می‌تواند حقوق، وجه‌ی اجتماعی و غیره باشد.

5-  خلوص نیت در کار

تمام فعالیت‏هاى یک مسلمان مى‏تواند نوعى ارتباط با آفریدگار جهان محسوب شده و علاوه بر ارزش اقتصادى و دنیوى، از پاداش‏هاى معنوى نیز در جهان آخرت برخوردار ‏باشد. کار براى خدا، نقش مهمى در شکل دادن به رفتار اقتصادى انسان دارد. به علاوه این انگیزه مى‏تواند قواى جسمى و روحى وى را در فعالیت‏هاى اقتصادى چند برابر نماید؛ به‌خاطر هدف والاى وى، کار او نیز مقدّس خواهد شد. رسول اکرم صلى‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم بر این باور بود که: «عبادت خداوند هفتاد جزء است و بهترین آن‏ها طلب‌روزى حلال است». آن حضرت اشتغال به کارهاى حلال را مانند سایر عبادات، بر زن و مرد مسلمان ضرورى دانسته و مى‏فرماید: «به سراغ درآمد حلال رفتن، بر هر مرد و زن مسلمان لازم است.» بنابراین، انگیزه‏هاى مقدس مى‏تواند همه کارها و فعالیت‏هاى اقتصادى یک مسلمان را ـ اعم از کارهاى تجارى، کشاورزى، صنعتى و خدماتى ـ فرا گرفته و آن‏ها را در شمار عبادات قرار دهد. در روایتى آمده است که: روزى رسول خدا صلى‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم با جمعى از اصحاب در محلى حضور داشتند، در آن میان، چشمان آنان به جوانى نیرومند و زیبا ‌اندام افتاد که در اول صبح به کار اشتغال داشت. یاران پیامبر صلى‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم گفتند: یا رسول اللّه! اگر این جوان نیرومند، نیرو و انرژى خود را در راه خدا مصرف مى‏کرد، چقدر شایسته مدح و تمجید بود! حضرت فرمود: این سخن را نگویید! اگر این جوان براى تأمین معاش مى‏کوشد و انگیزه او بى‏نیازى از دیگران است، او در راه خدا قدم برداشته، و اگر هدف او پذیرایى از پدر و مادر ناتوان خود باشد، باز هم در راه خدا کار مى‏کند و اگر مقصود او سر و سامان دادن به خانواده و فرزندانش باشد، او به راه خدا رفته و انگیزه مقدّسى دارد. در سیره پیامبراکرم صلى‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم، هدف از رفتارهاى اقتصادى جلب رضایت خداوند است. و رضایت پروردگار، انگیزه مقدس و هدف والایى است که یک انسان مسلمان را در سخت‏ترین شرایط به فعالیت‏هاى اقتصادى وادار مى‏کند. و او حاصل زحمات خود را در راه رضاى الهى خرج مى‏کند.

6- داشتن روح توکل

وجود روح توکل بر خدا در افراد، وسیله‌ای برای جلب روزی معرفی شده است. آن حضرت در این باره فرموده: «اگر آن‌گونه که باید، بر خدا توکل کنید، خداوند همان‌گونه که پرندگان را روزی می‌دهد شما را روزی خواهد داد. چنان‌که پرندگان با شکم‌های خالی صبح کرده و با شکم پر روز را به شب می‌برند.»

7- برنامه­ریزی برای یافتن کار مورد علاقه­

تجربه نشان داده است، کسانی می­توانند انگیزه قوی کاری داشته باشند که به کار مورد علاقه خود دست یافته باشند واز کار خود لذت ببرند پس بایداز ابتدای دوران جوانی برنامه­ریزی نمود تا کار مورد علاقه­ی خود را بیابیم. اگر انسان از ابتدا کار مورد علاقه­ی خود را انتخاب کند، قطعاً در آینده انگیزه قوی برای مضاعف نمودن آن دارد و از انجام آن لذت خواهد برد. ولی این ایده‌آل است. همیشه انسان کار مورد علاقه­اش را پیدا  
نمی‌­کند. بسیار اتفاق افتاده است که انسان­هایی بودند که در زمینه­ای تخصص گرفته­اند ولی چون جامعه برای آن تخصص آمادگی ندارد یا زمینه به هر دلیلی آماده نبوده، در کار دیگری مشغول شده‌اند. از این جا به راه حل دوم باید رسید یعنی: باید تلاش کنیم کاری را که پیدا کرده­ایم دوست داشته باشیم.

8- سعی در ایجاد علاقه به کار یافته شده

اگر کاری که پیدا کرده­ایم به هردلیل مورد علاقه­ی ما نیست یعنی نتوانسته­ایم کاری را که دوست داریم، پیدا کنیم، باید تلاش کنیم کاری را که پیدا کرده­ایم دوست داشته باشیم. دنیایی که ما در آن زندگی می‌کنیم همیشه بر وفق مراد نیست و اگر دنیا بر وفق مراد شما نیست، شما باید سیستم را طوری تغییر دهید که بر وفق مراد شما بشود. اگر تمام تلاش خود را برای پیدا کردن شغل مورد علاقه­ انجام دادید ولی موفق به یافتن آن نشدید، با خود فکر کنید که هزاران نفر بوده­اند که کاری را در زندگی خود دوست داشتند و به آن رسیدند ولی این کار باعث دردسر و گرفتاری آنها شده ولی افرادی هم بوده­اند که در ابتدا از کاری که به آن رسیده­اند، ناراضی بودند ولی بعدها این کار باعث خیر و برکت برای آنها شده است باید تلاش کنید کاری را که پیدا کردید دوست داشته باشید. خوشبختانه انسان موجودی است که قدرت سازگاری بالایی با تغییرات دارد. می‌تواند کاری بکند که از آن چیزی که برایش آزار دهنده است، آزارش را کم و لذتش را افزایش دهد. برای این حرکت چند چیز لازم است. این را قبول کنید که خیلی اوقات شما چیزی را دوست دارید که به ضرر شماست و از چیزی بدتان می‌آید که به سود شماست. انسان بدش می‌آید که سختی بکشد، اما بسیارند کسانی که سختی کشیدند و به جایی رسیدند. آیه قرآن، بیان کننده این نکته است" ای بسا شما از چیزی بدتان بیاید در حالی که به سودتان است و
ای بسا از چیزی خوشتان بیاید در حالی که به ضررتان است ". اگر شما کاری را که دوست داشتید پیدا نکردید، بگویید شاید این کاری که من از آن بدم می‌آید به سودم باشد و به گذشته نگاه کنید که شاید اگر کاری که من دوست داشتم به آن می‌رسیدم به ضررم می‌شد. این قضیه کمک می‌کند که شما از کارتان لذت ببرید. طرز فکرتان را نسبت به کاری که پیدا کردید عوض کنید. تلاش کنید کاری را که پیدا کردید دوست داشته باشید. مثال ازدواج: تجربه نشان داده و قرآن هم می‌فرماید که اگر زن و مردی با هم ازدواج کنند و در ابتدا احساسی نسبت به هم نداشته باشند، خداوند احساس را در وجودشان ایجاد می‌کند. در مورد کار هم همین طور است. اگر کاری پیدا کردید که از آن خوشتان نمی‌آید، تلقین کنید که از کار خوشتان بیاید شاید این به سودتان باشد.

 

9-در هر حالی، کار را از خود دانستن

ما از نظر روانی اگر احساس کنیم بار دیگری را به دوش می­کشیم خسته و آزرده خواهیم شد، اما اگر احساس کنیم برای خودمان کار را انجام می­دهیم، احساس خستگی نمی­کنیم هر گاه کاری را به شما سپردند، به خود بگویید این کار از آن خود من است به‌این ترتیب احساس انگیزه برای انجام آن در شما تشدید می‌شود و از آن کار لذت می‌برید. ما زمانی عذاب می‌کشیم که فکر کنیم برای دیگران بیگاری می‌کنیم. تا زمانی که انسان فکر کند برای دیگران کار می‌کند انگیزه انجام آن ضعیف و ازآن  کار لذت  نمی‌برد. اما اگر این‌گونه فکر کند که این کار از آن  خودم است، آن را درست انجام می‌دهد، کم کم این نوع طرز فکر باعث می‌شود که کار را درست انجام دهید، احساس رضایت درونی کنید و  کسانی  که این کار را برایشان انجام می‌دهید رضایت‌شان را به شما منتقل کنند.

10-دیدن جنبه­های مثبت کار 

دیدن جنبه­های مثبت کار  باعث رضایت و ایجاد انگیزه در کار  می­شود. معمولاً انسان­ عادت داردکه وقتی چیزی را می­بیند، ابتدا به جنبه­های منفی آن فکر  ­کند. مثلاً وقتی برای اولین بار فردی را می‌بیند، خصلت­های نا زیبای وی بیشتر به چشم می­آید. طبیعتاً وقتی کاری را که علاقه نداریم پیدا کرده­ایم، معمولاً ابتدا جنبه­های منفی آن را می­بینیم و دائماً به خودمان مشکلات موجود را یادآوری می­کنیم. یکی از عواملی که به ما کمک می­کند کاری که پیدا کرده­ایم دوست داشته باشیم این است که تلاش کنیم جنبه­های مثبت آن را ببینیم. در هر کاری هم جنبه­های مثبت و هم جنبه­های منفی وجود دارد این ما هستیم که به جنبه­ی منفی یا جنبه­ی مثبت دامن می­زنیم. اگر تمرین و تلاش کنیم که در کاری که ظاهراً سخت و آزار دهنده است، جنبه­های مثبت را پیدا کنیم، کم کم احساس رضایت و لذت بردن از کار، در ما ایجاد می­شود. بنابراین اگر می­خواهید از کار خود لذت ببرید به
جنبه­های مثبت کار فکر کنید چون جنبه­های مثبت پنهان و جنبه­های منفی آشکار هستند. پس باید به‌دنبال جنبه­های مثبت بگردیم و روی آنها تامل کنیم و از کار خود لذت ببریم. 

11-  انتظار خود را از کسانی که برای آنها کاری انجام می­دهیم به حداقل برسانیم

ازجمله عواملی که در مسئله کار افراد را عذاب می­دهد این است که حس می­کنیم کسانی را که برایشان کاری را انجام می‌دهیم، قدردان و شاکر نیستند. خیلی اوقات است که ما کاری برای کسی انجام می­دهیم ولی وی به جای تشکر، طلبکار هم هست. اگر قرار باشد انسان از کاری که می­کند لذت ببرد عواملی که او را آزار می­دهد را باید پاک کند. یکی از این عوامل، این است که وقتی ما برای کسی کاری انجام دادیم، انتظار تقدیر و تشکر داشته باشیم. اگر این عامل را درست کنیم، بقیه­ عوامل هم درست خواهند شد. ما باید انتظار خود را از کسانی که برای آنها کاری انجام می­دهیم به حداقل برسانیم. وقتی این انتظارات به حداقل برسد و توقع قدردانی کم شود، انسان کمتر آزار می­بیند. اما اگر منتظر تشکر باشیم، حالت آزار دهنده­ای را خواهیم داشت. مخصوصاً وقتی این انتظار برآورده نشود. پس اگر ما در روابط کاری از کسی انتظار تقدیر و تشکر نداشته باشیم، اگر کسی هم پیدا شد که تقدیر و تشکر کرد برای ما بسیار با اهمیت و لذت بخش خواهد بود.

12- انجام کار  به بهترین نحو 

انجام کار به بهترین نحو موجب موفقیت در کار و به دنبال آن ایجاد انگیزه مضاعف می‌شود، اگر بخواهیم در کار انگیزه داشته و از آن لذت ببریم باید آن را به بهترین نحو انجام دهیم چون در این صورت رضایت درونی برای‌مان حاصل می­شود. نتیجه­ی آن در جامعه هم خود را نشان می­دهد و رضایت دیگران هم ایجاد خواهد شد سپس لذت را برای ما به‌دنبال دارد. ولی اگر برعکس کار را درست انجام ندهیم علاوه بر عذاب وجدان خودمان، جامعه هم از ما ناراضی خواهد بود. در زندگی، برای لذت بردن از آن باید توجه داشته باشیم که بخشی مربوط به ذهنیت­هایی است که دیگران به ما می­دهند و این بابت کاری است که ما انجام داده­ایم، در هر کاری که بر ما واگذار شده، اگر بشود کمی بیشتر انجام دهیم، این کار را بکنیم چون این کار اضافی احساس رضایت زیادی را در فرد ایجاد می­شود که به ما هم منتقل خواهد شد. در روابط انسانی، از جمله چیزهایی که انسان را آزار می­دهد، بی‌توجهی  کسانی است که برای آنها  کار می­کنیم و دوست داریم  که قدر کار و زحمت ما دانسته شود.

13-   پاداش کار را از خدا خواستن (کار را برای خدا انجام دهید نه برای بندگان خدا)

این طرز تفکر باعث می‌شود که انسان آرامش پیدا کند و حس خوبی به او دست دهد. با این طرز تفکر افراد کار خود را به‌خوبی انجام می‌دهند. اگر قرار باشد ما از کارمان لذت ببریم، در قراردادی که می­بندیم، طرف قرارداد باید خداوند باشد نه بندگان خدا. بندگان خدا، مشکلات زیادی دارند که دو مشکل اساسی عبارتند از 1- اکثر آدم­ها فراموش
می­کنند که باید تقدیر و تشکرشان را ابراز کنند. 2- بسیاری از افراد بعد از این که کار را برایشان خوب انجام دهیم، احساس رضایت و تشکرشان را ابراز نمی­کنند زیرا در درون خود حس می­کنند که شاید تشکر آنها باعث غرور و تکبر شخص مقابل شود. اگر کاری را برای بنده خدا انجام دادیم ولی جواب نگرفتیم مشکل از بندگان خداست. پس قاعده­ی کلی این است که از ابتدا بگوییم که خدایا من این کار را انجام می­دهم برای این که بتوانم با تو ارتباط خوبی داشته باشم. اگر قرار داد خود را با خدا ببندیم، نه تنها مشکلات قبلی را ندارد بلکه حسن­های دیگری هم دارد. مثلاً اگر ما  یک قدم به طرف خدا حرکت کنیم، خداوند 10 قدم به سمت ما حرکت می­کند و اگر یک کار مثبت انجام دهیم، خداوند 10 کار مثبت برای ما انجام می­دهد. بنابراین برای این که بخواهیم از زندگی خود لذت ببریم کار را برای خدا انجام دهیم نه برای بندگان خدا. بندگان خدا یا توجه  نمی‌کنندو یا اگر توجه کنند ابراز نمی­کنند یا اگر هم قصد ابراز داشته باشند ممکن است فراموش کنند.  زمانی‌که انسان  از نظر اعتقادی به این نتیجه برسد  که داشتن اخلاقیات مثبت کاری، مهم است، آنگاه می‌تواند این اعتقادات درونی را به رفتارهای بیرونی تبدیل و آنها را به مرحله اجرا در آورد. به تعهدات خود احترام بگذارد و سعی کند آنها را تا آخرین مرحله انجام دهد حتی اگر انجام آنها برای او دشوار گردد. زمانی‌که با مقاومت و مخالفت مواجه می‌شود، مصر و سخت کوش باشد تا بتواند موانع موجود را از سر راه خود بردارد. با انضباط شخصی که برای خود قائل هست، می‌بایست خود را مجاب کند که به کاری که می‌کند توجه داشته و تنها بر روی آن تمرکز کند. باید نشان دهد که نسبت به تمام وقایعی که اطراف او رخ می‌دهد، هوشیار بوده و به آنها اهمیت می‌دهد. تصمیم‌گیری‌های زندگی را براساس ارزش‌های اخلاقی که در ذهن دارد انجام دهد و اگر نتیجه مطابق میل او نبود، آن‌را با سربلندی بپذیرد.

14- توانایی خوب  کار کردن با دیگران    

ازجمله عوامل مهم ایجاد انگیزه در موفقیت بخشی به افراد و رضایت کامل در محل کار، توانایی آنها در استحکام بخشیدن به روابطی ثمربخش با دیگران است. محل کار جایی است که افراد ساعات کاری زیادی را در آن می‌گذرانند و بسیاری از مهم‌ترین روابط مهم در آنجا شکل می‌گیرد. هر شغلی مستلزم تعامل با افراد است. همة ما حداقل یک رییس داریم که با او در تعامل هستیم.  اکثر ما همکارانی داریم که با آنها از منابع مشترک استفاده و با هم همکاری می‌کنیم تا مسائل حاصل از کار با یکدیگر را مدیریت کنیم. توانمندی هرکس در انجام کار یکی از عوامل مهم در موفقیت در کار اوست. واقعیت ساده این است اگر افراد نتوانند با دیگران خوب کار کنند. خوب کار کردن، خوب نخواهد بود. قابلیت‌های فنی شاید بتواند کسی را به مدیریت ارتقاء دهد، اما این خصلت‌های اخلاقی و شخصیتی است که باعث بقای هر کس در مدیریت می‌شود. ترفیعات تنها دلیل خوب کار کردن با دیگران نیست بلکه رضایت شغلی نیز مطرح است. کیفیت کاری تأثیر بر زندگی افرادخواهد داشت. روابط خوب در کار می‌تواند بدترین شغل را برای انسان قابل تحمل نماید. حال تصور نمایید چه تأثیری برای یک شغل خوب خواهد داشت!

عوامل ایجادکننده و بازدارنده انگیزه کار-برگرفته ازتالیفات ولی اله جعفری

برگرفته ازکتاب اخلاق کاررمز موفقیت

 

عوامل ایجادکننده و بازدارنده انگیزه کاردر بنگاه اقتصادی و شرکت مشتری‌مدار چه می‌باشد؟

الف) عوامل ایجادکننده انگیزه کار

1- توجه به اهمیت کار2- توجه به ارزشمندی کار 3- از وضعیت فعلی خود راضی بودن  4- توجه به جنبه‌های مثبت کار 5- خلوص نیت در کار  6-  داشتن روح توکل
7- برنامه‌ریزی برای یافتن کار مورد علاقه 8- سعی در ایجاد علاقه به کار یافته شده
 9- در هر حالی، کار را از خود دانستن10- دیدن جنبه‌های مثبت کار  11-انتظار خود را از کسانی که برای آنها کاری انجام  می‌دهیم به حداقل برسانیم  12- انجام کار  به بهترین نحو 13- پاداش کار را از خدا خواستن (کار را برای خدا انجام دهید نه برای بندگان خدا) 14- توانایی و مهارت خوب کار کردن با دیگران.    

ب)عوامل کاهنده یا بازدارند ه انگیزه کار

1-کار را عار دانستن 2- به‌دنبال کارهای حرام بودن 3- افراط درکار 4- حرص خوردن بر کار 5-پرداختن به کار باطل  6- حشر و نشر با افراد منفی‌گرا  7- قبول کاری فراتر از توانایی و تخصص فردی  8- نبود انگیزه معنوی در کار  9- احساس پوچی از نوع کار.

احکام خرید و فروش کالا در فقه اسلامی -برگرفته ازتالیفات ولی اله جعفری

برگرفته ازکتاب اخلاق کاررمز موفقیت

 

احکام خرید و فروش کالا در فقه اسلامی که حاصل نکات اخلاقی است که رعایت آن از سوی بنگاه‌های اقتصادی  و شرکت‌های مشتری‌مدار می‌تواند آنها را در کسب و کار موفق کند چه می‌باشد؟

1- تبعیض قائل شدن میان خریداران جایز نیست و مستحب است که فروشنده در تعیین قیمت کالا بین خریداران فرق نگذارد.

2- هرگاه مشتری به سبب پشیمان شدن، از انجام معامله منصرف شود و درخواست فسخ معامله را مطرح کند مستحب است که فروشنده این درخواست را قبول نماید.

3- فروش اشیای تقلبی – بدون آگاه کردن خریدار از وی‍ژگی‌های کالا- حرام است.

4- غش در معامله از گناهان بزرگ به شمار می‌رود.

5- هرنوع حیله یا فریب کاری به قصد زیان رساندن به طرف دیگر معامله مجاز نیست و حرام شمرده می‌شود.

6- خریدو فروش انواع مسکرات (به سبب زیانی که مصرف این فرآورده‌ها به سلامت انسان، جامعه و نسل‌های آینده وارد می‌کند) حرام است.

7- در موارد متعددی به خریدار یا فروشنده اجازه داده شده است که نسبت به فسخ معامله‌ای که انجام داده‌اند اقدام نمایند.

از جمله:

الف- فروش کالای معیوب بدون آگاه کردن خریدار.

ب- تقلب در معرفی کالا و تحویل کالایی که ویژگی‌هایی موصوف را نداشته است.

پ- فروش مال غیر بدون رضایت صاحب آن.

ت- عدم توانایی فروشنده در تحویل کالای مورد معامله.

ث- کشف عیب در کالا قبل از تحویل دادن آن به طرف معامله.

8- فروشنده مکلف است که تمام اطلاعات مرتبط با محصول را که در افزایش یا کاهش بهای محصول تاثیر گذار است هنگام معامله به آگاهی خریدار برساند.

9- رضایت طرفین معامله (خریدار و فروشنده) از شرایط صحت و اعتبار معاملات تجاری است. بنابراین واردکردن یکی از طرفین خرید یا فروش محصول از طریق تهدید، اجبار یا توسل به زور سبب بطلان معامله است.

10- دروغگویی یا کتمان حقیقت در معاملات تجاری سبب از دست رفتن برکت مال خواهد شد.