پدیده قاچاق کالا واثرات مخرب آن بر اقتصاد مقاومتی
می دانید چرا مقام معظم رهبری تاکید فراوانی به مسئولین دستگاههای اجرایی ونظارتی بر مبارزه جدی باپدیده قاچاق کالا درکشوربرای تحقق اقتصاد مقاومتی داشتند؟دلیلش این است که قاچاق کالا ، پدیده ویرانگری است که با ایجاد اختلال در سیاستها و برنامه ریزی های اقتصادی ، بنیان تولید را سست و ضعیف و اشتغال مولد را به چالش می کشاند . حال هر چند آمار دقیق و رسمی از حجم تجارت پنهان در کشور در دست نیست . اما منابع مختلف میزان آنرا بیش از بیست میلیارد دلار اظهار داشته اند در هر صورت ، این پدیده زشت توانسته فرصتهای شغلی مولد بالایی را در کشور نابود نماید .
بطور کلی اثرات منفی قاچاق کالا را می توان به چهار دسته اصلی تقسیم نمود .
الف ) آثار قاچاق بر اقتصاد و سیاست های اجرایی دولت .
قاچاق کالا موجب کاهش تولیدات داخلی و در نتیجه افزایش میزان بیکاری می شود و این امر تاثیر نامطلوب بر تولید ناخالص داخلی می گذارد .قاچاق هم چنین باعث می شود که انگیزه سرمایه گذاری مولد اقتصادی کاهش و به تبع آن توسعه اقتصادی کشور کم رنگ شود.
سرمایه گذاری در امر تولیدی ، کلید رونق فعالیت های اقتصادی و توسعه صادرات و رشد تولید ناخالص داخلی و افزایش اشتغال و رشد در آمد سرانه و .... است رواج قاچاق کالا ، موجب می شود که سرمایه گذاری در امر تولیدی و اشتغال زا کاهش یابد در نتیجه زمینه اشتغال افراد و نیز تولیدات ملی و داخلی کاهش یافته و نیز منجر به کاهش درآمد سرانه و به طبع آن گسترش بیش از پیش فقر در جامعه شود همچنین پدیده قاچاق آثار منفی بر سیاستهای اجرایی دولت نیز دارد ، چرا که دولت برای کمک به رشد اقتصادی و صنعتی کشور، غالباٌ سیاستهای حمایت از صنایع داخلی خصوصاٌ نوپا را اتخاذ می کند . کالاهای مشابه خارجی که به صورت قاچاق وارد کشور می شوند به علت عدم پرداختن حقوق و سود بازرگانی ( حقوق ورودی) قیمتی پایین تر از کالاهای تولید داخلی دارند در نتیجه رقابت برای صنایع داخلی حتی در بازارهای داخلی دشوار می شود و چه بسا به زیان دهی ، ورشکستگی و در نهایت تعطیلی فعالیتها واحد های تولیدی و صنعت بیانجامد که این مسائل نیز موجب بیکاری افراد مشغول به کار در این واحدهای تولیدی می شود و نیز رکود فعالیت های صنعتی را به دنبال خواهد داشت ایجاد رکود جریان آتی سرمایه گذاری را نیز دچار اختلال می کند . بنا بر این ورود کالا قاچاق سیاست های اجرایی دولت را مختل ساخته و به عنوان تهدیدی برای تولیدات داخلی که توان کافی برای رقابت با تولیدات مشابه خارجی ندارند محسوب می شود این پدیده باعث می شود که سیاستهای اجرایی دولت کم اثر و حتی در برخی موارد بی اثر شده و نتواند اهداف مورد نظر خود رابرآورده سازند .
ب) آثار منفی قاچاق بر سیاستهای بازرگانی
قاچاق کالا توازن در تراز بازرگانی خارجی کشور را بر هم می زند قاچاق کالا باعث افزایش بیش از حد هزینه واردات مورد نظر دولتمردان می شود و در توازن ارزی به طور غیر مستقیم تاثیر منفی دارد و از سوی دیگر به دلیل مصرفی و غیر ضروری بودن اغلب کالاهای قاچاق وارداتی نه تنها تولید ناخالص داخلی رشد پیدا نمی کند بلکه به الگوی مصرف جامعه نیز اثر نا مطلوب دارد و تولیدات صنایع داخلی را نیز در بازار داخلی با رقابت فشرده تری مواجه می کند . در نتیچه قاچاق کالا ، سیاست های بازرگانی را هدف قرار داده و بر این سیاست ها خدشه وارد می سازد و موجب می شود توازن تجاری مورد نظر برای بازرگانی خارجی در حد و اندازه مورد انتظار تحقق نیابد.
ج) آثار منفی قاچاق بر در آمد های عمومی دولت
یکی از زیان های واردات قاچاق ، محروم شدن خزانه عمومی از حقوق گمرکی ، سود بازرگانی و مالیات های غیر مستقیمی است که مطابق قانون بایستی به صندوق دولت واریز شود در حالی که تحقق این گونه درآمد ها می تواند در کاهش کسری بودجه دولت کمک به سزایی داشته باشد .
د) آثار منفی قاچاق کالا بر سلامت جامعه و مصرف کنندگان
شیوع پدیده قاچاق علاوه بر ضربه وارد کردن به تولیدات داخلی ، حقوق مصرف کنندگان را نیز ضایع
می کند با بررسی کالاهای قاچاق وارداتی موجود در بازار ایران معلوم می شود که بسیاری از این کالا ها فاقد ضمانت و نیز فاقد خدمات پس از فروش ( نظیر تعمیرات و تامین لوازم و قطعات یدکی ) در کشور هستند در حقیقت بر اثر بی توجهی یا نا آگاهی نسبت به این مسائل ، مصرف کنندگان اجناسی را که به نوعی حالت یک بار مصرف دارند خریداری می کنند یعنی این کالا ها بعد از به وجود آمدن اشکال مختصری در آنها از گردونه مصرف خارج می شوند مشکل دیگر واردات قاچاق کالا به کشور ، نبود امکان کنترل استانداردها و اعمال کنترل های بهداشتی است کالاهای قاچاق وارده به کشور به دلیل نبود کنترل بر روی آنها از نظر ضوابط استاندارد ملی و بهداشتی ، به منظور حفاظت از جامعه در مقابل ورود کالاهای زیان آور، خطرناک پرتوزا و ... موجب وارد شدن زیان های فراوانی به بهداشت و سلامتی جامعه شده و مردم را در مقابل مصرف این گونه کالاها آسیب پذیر می سازد پس بااجرایی نمودن فرامین مقام معظم رهبری درامر مبارزه باپدیده قاچاق کالا یقینامی توان گام مهمی درجهت تحقق اقتصادمقاومتی برداشت وزمینه اشتغال وسرمایه گذاری وتوسعه درابعاد مختلف را درکشور ایجاد ونظام را درراستای اهدافش درعرصه بین المللی به عنوان یک الگو معرفی نمود.
ولی اله جعفری
کارشناس سازمان صنعت،معدن وتجارت استان
مازندران ،پژوهشگربسیجی،مدرس نمونه دانشگاه،
مولف نمونه،کارشناس نمونه ملی ورییس کارگروه
اقتصاد مقاومتی سازمان بسیج اصناف وبازاریان وتجار سپاه کربلا مازندران
