اسلام در زمینه فعالیت‌های اقتصادی و تجاری چه نظری دارد-برگرفته ازتالیفات ولی اله جعفری

برگرفته ازکتاب اخلاق کار رمزموفقیت

 

اسلام در زمینه فعالیت‌های اقتصادی و تجاری چه نظری دارد؟

اسلام در زمینۀ فعالیت‌های اقتصادی، معتقد به مالکیت خصوصی و آزادی فعالیت اقتصادی محدود می‌باشد که از نظر اخلاقی، تربیتی و نیز بعضی مقررات، محدودیت ایجاد شده است و «آزادی اقتصادی محدود از ارکان نظام اسلامی است». و در واقع «یکی از مشخصات بازارهای اصلی کشورهای اسلامی عدم مداخلۀ دولت در صدور، ورود و نرخ‌گذاری کالاها در شرایط عادی است». در روایتی صحیح از پیامبر صلی الله علیه وآله است که به محتکران دستور دادند کالای خود را به داخل بازار و محلی که در معرض دید مردم باشد بیاورند.

اصول اخلاقی، برای ایجاد انگیزه درجهت کار مضاعف -برگرفته ازتالیفات ولی اله جعفری

برگرفته ازکتاب اخلاق کاررمزموفقیت

 

 اصول اخلاقی، برای ایجاد انگیزه درجهت کار مضاعف در بنگاه اقتصادی و شرکت مشتری‌مدار چه می‌باشد؟

 1- امانتداری

اگر انسان کار و مسئولیت را امانت بداند، بی‌گمان حرمت آن را پاس می‌دارد و تلاش می‌کند که به‌خوبی آن را پیش ببرد و بالنده سازد. امام علی علیه السلام از کارگزاران و کارکنان نظام اداری خود می‌خواست که کار و مسئولیت را امانت بدانند و در مناسبات و روابط خود امانتداری نمایند، چنانکه خطاب به اشعث بن قیس، استاندار آذربایجان، نوشت: "همانا کاری که به عهده توست، طعمه‌ای برایت نیست، بلکه امانتی است بر گردنت." بر این مبنا هر کس در هر مرتبه اداری امانتدار مردم است و باید از اموال و امکانات و حقوق و حدود و حیثیت و شرافت آنان پاسداری کند. در منظر امیرمؤمنان علی علیه السلام بزرگ‌ترین خیانت، خیانت به امت و تعدی به امانت است.

2- تعهد وتخصص

این مفهوم در نهان خود دو عنصر را به یک نسبت شامل مى‏شود. یکى امانت کارى که یعنی تعهد رعایت حدود شرعى و قانونى کار و دومی تخصص یعنی توان و مهارت کارى؛ این دو مفهوم  در روابط اجتماعى مى‏طلبد که نسبت به آن کار هم درست‏کار و امین باشد و هم توانمند و با مهارت. به‌طور طبیعى هر مقدار که مهارت بیشترى داشته باشد خدمت بیشترى مى‏تواند به جامعه ارائه دهد و هر مقدار خدمت بیشتر و حساس‏ترى با حفظ امانت و درستکارى به جامعه ارائه دهد، فضیلت و تقواى بیشترى را کسب مى‏نماید.

3  - حس مسئولیت‌پذیری

مسئولیت‌پذیری در اخلاق کاری، زیربنای اصلی است به‌گونه‌ای که هر نوع بی‌مسئولیتی به مفهوم بیرون شدن از مسیر درست و گام نهادن در کجی‌ها و ناراستی‌هاست. به بیان امیرمومنان علی‌علیه السلام: دشمن‌ترین مردم در نزد خدا، بنده‌ای است که خدا او را به خود واگذارد، و او پای از راه درست بیرون نهد و بی‌راهنما گام بردارد، اگر به‌کار دنیایی‌اش خوانند، به‌کار پردازد، و اگر به کار آخرتی‌اش خوانند، سستی و کاهلی نماید، گویی آنچه برای آن کار کند بر او بایسته است، و آنچه در آن سستی و کاهلی ورزد، از او ناخواسته. کمال آدمی، به کمال مسئولیت‌پذیری اوست. هر کسی به میزانی که در مسئولیت‌پذیری سستی ورزد، تباهی در کارش بیشتر خواهد بود، و هر کسی مسئولیت‌پذیری بیشتری داشته باشد، به‌کمال بیشتری دست می‌یابد. اصل مسئولیت‌پذیری می‌آموزد که هر کس در هر مرتبه‌ای که باشد، نسبت به تمام امور و کارهای خود مسئول و پاسخگوست. هیچ کارگزاری نمی‌تواند هرگونه که خواست با مردم رفتار نماید و خود را نیز پاسخگو نداند. بر این مبنا کسی حق کمترین اهانت و بی‌احترامی به مردم را ندارد. که افراد حتی نسبت به نوع نگاه و بیان و رفتار خود مسئولند. امام علی علیه السلام یادآور شده است: چیزی را که نمی‌دانی نگو، حتی بسیاری از چیزهایی را که می‌دانی، بر زبان نیاور، زیرا خدا بر اعضای تو احکامی واجب کرده است که در روز رستاخیز بدان اعضا بر تو حجت خواهد آورد. سعی و تلاش و سخت کوشی مطلبی است که بیانگر اخلاقیات در کار می‌باشد برای رسیدن به موفقیت باید به سختی کار کرد و اگر در هر زمینه‌ای به‌شدت تلاش و کوشش نشود، رسیدن  به موفقیت امکان‌پذیر نخواهد بود.کار را به نحو احسن انجام دادن حضرت محمدصلی اله علیه وآله وسلم در باره انجام کار به‌نحو شایسته و نیکو می‌فرمود: هرگاه یکی از شما کاری انجام می‌دهد،آن را محکم و استوار انجام دهد. درجای دیگری نیز فرمود: بهترین مردمان کسی است که{هنگام انجام کاری}همه کوشش خود را به‌کار گیرد.

4- میانه‌روی در کار

میانه‌روی و اعتدال در هر کاری هم زیبا و هم تاثیر گذاراست. امام صادق علیه السلام می‌فرماید: طلب تو در کسب معیشت بالاتر از کسى باشد که کسب معیشت را فرو گذاشته و پایین‌تر از طلب شخص حریصى که خشنودى و دلبستگى او به دنیاست، بلکه میانه‌رو و عفیف باش و از سستى و تنبلى دورى کن وبراى کسب آنچه (از روزى ) که مؤمن را گریزى از آن نیست تلاش کن.

5 - انضباط کاری

انضباط کاری یعنی آراستگی، نظم و ترتیب و پرهیز از هرگونه سستی و بی‌سامانی در کار. این امور از عمده‌ترین آداب اخلاق کاری است و هیچ بنگاه و شرکت و نظامی بدون رعایت این امور راه به جایی نخواهد برد. بهترین بنگاه‌ها و  شرکت‌ها و نظام‌ها با زیرپا گذاشته شدن اصل انضباط کاری، به تباهی کشیده می‌شوند و وجوه مثبت آنها نیز بی‌ارزش می‌گردد. تواناترین مدیران و کارگزاران و کارکنان در یک مجموعه اداری که اصل انضباط کاری بر آن حاکم نیست توفیقی کسب نخواهد کرد و جز اتلاف نیرو بهره‌ای نخواهند برد. امام علی علیه السلام فرموده است: کار هر روز را در همان روز انجام بده، زیرا هر روز کاری مخصوص به خود دارد.

6  - داشتن وجدان کاری

وجدان کاری عبارت است از نوعی احساس پای‌بندی درونی به منظور رعایت الزام‌های کمی و کیفی کار، که از سوی فرد (یا گروه) انجام آن تقبل شده است. وجدان کاری قبل از هر چیز تحت تاثیر نظام اعتقادی حاکم بر فرد است به عبارت دیگر وجدان کارى عبارت است از: "حالت ثابت درونى که شخص را به انجام دقیق کار، با میل و رغبت و اشتیاق ترغیب مى کند" یعنی بدون ترس از سرپرستان و از روى میل و رغبت به انجام کار پرداخته و از کم کارى و طفره رفتن از وظیفه محوله متنفرند. در حقیقت، هر فردى بدون چشم داشت به پاداش و توجه دیگران، وظیفه خویش را به درستى انجام مى‌دهد و این کار را موجب کمال خود دانسته و از انجام مطلوب کار احساس آرامش مى‌کند. با حاکمیت وجدان کارى، شخص درصدد نیست که با کم کارى و بى‌مبالاتى و نیرنگ، دستمزدى مساوى با سایرین بگیرد  بلکه ملاک او براى انجام کار، وجدان مى باشد؛ یعنى او با درست انجام دادن کار ضمن اینکه به منافع مادى خود دست مى‌یابد، وجدان خود را خرسند مى سازد.

7- مهرورزی

انجام دادن کارها و خدمت‌گزاری از سر مهرورزی والاترین هنر در اخلاق است. چنانچه اگر انجام دادن امور با مهرورزی توأم شود، صورتی زیبا و کاملا انسانی می‌یابد و موجب پیوند جان‌ها و الفت قلب‌ها می‌گردد و در رفتار و مناسبات اداری، انقلابی معنوی، به‌وجود می‌آورد. نیروی محبت از نظر اجتماعی، نیروی عظیم و مؤثری است و بهترین اجتماع، آن اجتماعی است که با نیروی محبت اداره شود. محبت رهبر و زمامدار به مردم و محبت و ارادت مردم به رهبر و زمامدار، علاقه و محبت زمامدار عامل بزرگی برای ثبات و ادامه حیات حکومت است. مردم آنگاه قانونی خواهند بود که از زمامدارشان علاقه ببینند، و آن علاقه‌هاست که مردم را به پیروی و اطاعت می‌کشاند. قرآن به پیغمبر خطاب می‌کند: به موجب لطف و رحمت الهی، برایشان نرم دل شدی که اگر تندخوی سخت دل بودی از پیرامونت پراکنده می‌گشتند. پس، از آنان درگذر و برایشان آمرزش بخواه و در کار با آنان مشورت کن. در اینجا علت گرایش مردم به پیامبراکرم صلی اله علیه وآله وسلم را علاقه و مهری دانسته که نسبت به آنان مبذول می‌داشت. باز دستور می‌دهد که ببخش‌شان و برایشان استغفار کن و با آنان مشورت کن. اینها همه از آثار محبت و دوستی است.

 8- حفظ حقوق دیگران

حفظ حقوق دیگران همانند حقوق خود، و در مقام داوری حقوق طرفین را یکسان و برابر رعایت کردن، و برای دیگران حقوقی برابر خود قائل شدن مهم‌ترین قاعده‌ای است که حافظ سلامت و قوت نظام کاری و مایه پیوند دل‌هاست. اگر همین قاعده در نظام کاری رعایت شود، رابطه کارگزاران و کارکنان با مردم درست سامان می‌یابد و عدل و احسان جلوه پیدا می‌کند.

9- به دنبال کار حلال بودن

 کسب حلال عبادت و بلکه برترین عبادات است، چرا که در یک روایت به نقل از پیامبراکرم صلی اله علیه وآله وسلم چنین فرموده: «عبادت را 10 جزء است که 9 جزء آن طلب حلال می‌باشد.» پیامبراکرم صلی اله علیه وآله وسلم فرموده: «هرکه براى کسب درآمد حلال، خود را به رنج افکند، آمرزیده است.» نیز آن حضرت، کسی که شب را در جستجوی حلال به صبح آورد مشمول غفران می‌دانست و می‌فرمود: «خداوند دوست دارد بنده‌اش را در زحمت طلب حلال مشاهده کند.» و نیز «طلب حلال را بر هر زن و مرد مسلمان واجب می‌دانست. خداوند دوست دارد که بنده خود را در راه به‌دست آوردن روزى حلال خسته ببیند. امـام صـادق  علیه السلام: بنده آن زمان نزدخداوند گرامى‌تر است،  که در صدد کسب درهمى (حلال) برآید و نتواند به آن دست یابد.

احکام خرید و فروش کالا در فقه اسلامی -برگرفته ازتالیفات ولی اله جعفری

برگرفته ازکتاب اخلاق کاررمز موفقیت

 

احکام خرید و فروش کالا در فقه اسلامی که حاصل نکات اخلاقی است که رعایت آن از سوی بنگاه‌های اقتصادی  و شرکت‌های مشتری‌مدار می‌تواند آنها را در کسب و کار موفق کند چه می‌باشد؟

1- تبعیض قائل شدن میان خریداران جایز نیست و مستحب است که فروشنده در تعیین قیمت کالا بین خریداران فرق نگذارد.

2- هرگاه مشتری به سبب پشیمان شدن، از انجام معامله منصرف شود و درخواست فسخ معامله را مطرح کند مستحب است که فروشنده این درخواست را قبول نماید.

3- فروش اشیای تقلبی – بدون آگاه کردن خریدار از وی‍ژگی‌های کالا- حرام است.

4- غش در معامله از گناهان بزرگ به شمار می‌رود.

5- هرنوع حیله یا فریب کاری به قصد زیان رساندن به طرف دیگر معامله مجاز نیست و حرام شمرده می‌شود.

6- خریدو فروش انواع مسکرات (به سبب زیانی که مصرف این فرآورده‌ها به سلامت انسان، جامعه و نسل‌های آینده وارد می‌کند) حرام است.

7- در موارد متعددی به خریدار یا فروشنده اجازه داده شده است که نسبت به فسخ معامله‌ای که انجام داده‌اند اقدام نمایند.

از جمله:

الف- فروش کالای معیوب بدون آگاه کردن خریدار.

ب- تقلب در معرفی کالا و تحویل کالایی که ویژگی‌هایی موصوف را نداشته است.

پ- فروش مال غیر بدون رضایت صاحب آن.

ت- عدم توانایی فروشنده در تحویل کالای مورد معامله.

ث- کشف عیب در کالا قبل از تحویل دادن آن به طرف معامله.

8- فروشنده مکلف است که تمام اطلاعات مرتبط با محصول را که در افزایش یا کاهش بهای محصول تاثیر گذار است هنگام معامله به آگاهی خریدار برساند.

9- رضایت طرفین معامله (خریدار و فروشنده) از شرایط صحت و اعتبار معاملات تجاری است. بنابراین واردکردن یکی از طرفین خرید یا فروش محصول از طریق تهدید، اجبار یا توسل به زور سبب بطلان معامله است.

10- دروغگویی یا کتمان حقیقت در معاملات تجاری سبب از دست رفتن برکت مال خواهد شد.

خصوصیات کارکنان بنگاه‌های با توجه به اصول اخلاقی -برگرفته ازتالیفات ولی اله جعفری

برگرفته ازکتاب اخلاق کاررمزموفقیت

 

کارکنان بنگاه‌های اقتصادی و شرکت‌های مشتری‌مداری با توجه به اصول اخلاقی باید دارای چه خصوصیاتی باشند؟

1- درست کار باشند.

2- محیطی آکنده از صفا و صمیمیت برای فعالیت تجاری ایجاد نمایند.

3 – سطح کارایی خود را افزایش دهند.

4- اطلاعات مربوط به قراردادهای منعقده فی مابین خود با مشتری را فاش نکنند.

5 – از دارایی‌های بنگاه و شرکت اعم از دارایی‌های مادی (ماشین‌آلات، ابنیه، تجهیزات، اموال مادی و غیرمادی حقوق مالکیت معنوی، اطلاعات مربوط به فناوری‌ها، اختراعات، اکتشافات، فرایندهای نوینی که در پیشرفت امرخرید و فروش و تجارت و صنعت تاثیر گذار است) به‌خوبی حفاظت نمایند.

6- دستاوردهای پژوهش خود را به‌طور مستمر به مدیریت یا مسئول ذی‌ربط در بنگاه و شرکت گزارش دهند.

7- فعالیت‌های بنگاه و شرکت را در مواردی که مغایر با قانون یا اخلاق حرفه‌ای تلقی می‌کنند به‌طور مستند به مدیریت اعلام نمایند.

8- هنگام برقراری ارتباط کاری با رقبای تجاری کاملاً محتاط باشند تا اطلاعاتی که ارائه آنها به مصلحت بنگاه و شرکت نیست در اختیار رقبا قرار نگیرد.

9- گردآوری اطلاعات درخصوص فعالیت‌های بنگاه‌ها و شرکت‌های رقیب به‌ویژه نقاط ضعف، قوت، فرصت‌ها یا تهدیدهای آنان از وظایف حرفه‌ای کارکنان بنگاه و شرکت تلقی می‌شود و با اصول اخلاقی حاکم بر تجارت منافات ندارد.

10- کارکنان بنگاه و شرکت هنگام فعالیت‌های بازاریابی با انجا م مذاکرات تجاری برای عقد قرارداد یا ملاقات‌های خارجی می‌توانند هدایایی را که بنگاه و شرکت در اختیار آنان قرار داده است و ارزش محدودی دارند به طرف آتی تجاری خود یا افراد تیم‌های مذاکره‌کننده ارائه دهند یا اشیای کادویی طرف مقابل را که گرانبها نیستند،  متقابلاً دریافت نمایند. به هر حال اخذ اشیای گرانبها یا کادوهای غیرمتعارف خلاف اصول اخلاقی است واز نظر بنگاه و شرکت جرم محسوب می‌شود.

11- کارکنان بنگاه و شرکت در خلال سفرهای تجاری یا ماموریت‌های بازاریابی مجازند که دعوت طرف‌های تجاری آتی یا افرادی را که با آنها مذاکره خواهند کرد برای صرف نهار یا شام بپذیرند. مشروط بر آنکه این قبیل مراسم با عرف و سنن تجاری کشوری که درآن به فعالیت تجاری اقدام کرده‌اند سازگاری داشته باشد.

12- اگر کارکنان بنگاه و شرکت در سفرهای خارجی با قبول دعوت برای شرکت در مراسم یا تشریفات خاصی به سبب نتایج حاصل از آن  دچار تردید باشد بهتر است که با مسئولان ذی‌ربط در بنگاه وشرکت مشورت و طبق رهنمود آنان اقدام نمایند.

13-کارکنان شرکت همواره باید به خاطر داشته باشند که منافع اجتماعی و مصالح کشور متبوع‌شان فراتر از منافع شخصی آنان قراردارد.

14- در ملاقات‌های تجاری با هر فرد ی باید متناسب با شان و منزلت اورفتار شود.

15- کارکنان بنگاه و شرکت اجازه ندارند که بابت عقد قراردادهای تجاری با طرف‌های تجاری از آنان "پورسانت" یا "کارمزد" دریافت دارند. اعطای هرنوع پاداش به کارکنان بنگاه و شرکت بابت خدماتی که انجام می‌دهند برعهده خود بنگاه و شرکت است.

16- کلیه معاملات انجام شده در بنگاه و شرکت باید مبتنی براسناد و مدارک رسمی بوده و از روش‌های حسابداری مورد تایید بنگاه و شرکت برای ثبت، نگهداری و بررسی آنها استفاده شود.

20فرمان حضرت علی علیه السلام درباب مدیران-برگرفته ازتالیفات ولی اله جعفری

برگرفته ازکتاب کسب وکارموفق چگونه

 

20 اصل از فرمان حضرت علی علیه السلام به مالک اشتر در باب مدیریت مدیران چه می‌باشد؟

1- در همه کارها خدا را ناظر دانستن و با او در ارتباط حقیقی بودن 2- خود را به زیور تقوا آراستن، خود نگه‌دار بودن، پیرو هوی و هوس نفس نبودن 3- خود را خدمت‌گذار مردم تلقی کردن، در خدمت آنان بودن و کار کردن برای آنان را وظیفه دانستن
 4- همواره با مردم جامعه در ارتباط بودن و از آنها فاصله نگرفتن 5- با افراد به عدل رفتار کردن و تبعیض‌روا نداشتن 6- در مسائل خود پیشقدم شدن و سرمشق قرار گرفتن و عامل به رفتار بودن 7- از ریا پرهیز نمودن 8- وفا به عهد کردن 9- از لغزش دیگران گذشتن 10- به افراد شخصیت دادن و با مردم خوش برخورد بودن و با ارباب رجوع ملاطفت نمودن 11- همواره هدف داشتن و از خداوند درخواست توفیق در هدف داشتن
12- برنامه داشتن و به برنامه‌ریزی معتقد بودن 13- نظم داشتن و به نظم و انضباط پایبند بودن 14- سازماندهی (تقسیم کار) کردن و واگذار کردن کارها به افراد شایسته
 15- برکار افراد نظارت کردن و ارزشیابی نمودن 16- به اصل تشویق و تنبیه در اداره کردن معتقد بودن 17- با افراد پرهیزکار مشورت کردن و بعد تصمیم گرفتن 18- در برقراری ارتباط، نگاهش همواره خود را بنده خدا دانستن 19- جدی بودن در تمام کارها و نیک دقت کردن 20- از احوال مدیران قبلی عبرت گرفتن.

آثارمثبت رعایت مسئولیت اجتماعی برعملکرد بنگاه-برگرفته ازتالیفات ولی اله جعفری

برگرفته ازکتاب اخلاق کاررمزموفقیت

 

آثار مثبت رعایت مسئولیت اجتماعی بر عملکرد و موفقیت بنگاه و شرکت چه می‌باشد؟

گرچه حاکمیت اخلاق کار بر بنگاه و شرکت، منافع زیادی برای بنگاه از بعد داخلی به جنبه‌های بهبود روابط، افزایش جو تفاهم و کاهش تعارضات، افزایش تعهد و مسئولیت‌پذیری بیشتر کارکنان، افزایش چندگانگی و کاهش هزینه‌های ناشی از کنترل دارد ولی از دیدگاه مسئولیت اجتماعی نیز از راه افزایش مشروعیت بنگاه و اقدامات آن، التزام اخلاقی درتوجه به اهمیت ذی‌نفعان، افزایش درآمد، سودآوری و بهبود مزیت رقابتی، و...، توفیق بنگاه را تحت تاثیر قرار می‌دهد. اما آثار مثبت و شواهد موید آن به‌شرح زیر می‌باشد.

1-افزایش مشروعیت بنگاه و اقدامات آن

امروزه در شرایط جهانی شدن و شبکه‌های گستردة اطلاعاتی، از بنگاه‌ها انتظار می‌رود در برابر مسائل محیط زیست، رعایت منافع جامعه، حقوق اقلیت‌ها و... حساسیت داشته، واکنش نشان دهند. به علاوه این شبکة گسترده، تمام فعالیت‌های بنگاه‌هارا زیرنظر دارد و به راحتی می‌تواند از راه انجمن‌ها و مجامع مختلف، چهره بنگاه‌ها را در انظار عمومی خراب کند، بنابراین بنگاه‌ها ناچار به انجام اقدامات وسیع و گسترده برای جلب افکار عمومی هستند که وجه غالب آنها نشان دادن وجهه اخلاقی کارهای بنگاه است. گفتنی است که هر چه بنگاه‌ها بزرگ‌تر باشند باید حساسیت آنها نسبت به این مسائل بیشتر باشد. رفتار غیراخلاقی، رفتار محیط کسب و کار را بر ضد خود تحریک کرده، موجب شکست بنگاه می‌شود.

 2- التزام اخلاقی در توجه به اهمیت ذی‌نفعان

علاوه بر سهامداران، گروه‌های دیگری نیز وجود دارند که از اقدامات بنگاه تأثیر می‌پذیرند و دارای منافع مشروعی از بنگاه‌اند. ازجمله این گروه‌ها می‌توان به مشتریان، تامین‌کنندگان مواد اولیه، دولت و جامعه اشاره کرد.

3- افزایش درآمد، سودآوری و بهبود مزیت رقابتی

توجه به تمام افراد و گروه‌هایی که ذی‌نفع هستند، میزان سود بنگاه‌ها و شرکت‌ها را در بلندمدت افزایش خواهد داد، زیرا موجب انگیزش نیروی انسانی، افزایش حسن نیت اجتماعی و اعتماد مردم به یکدیگر و نیز کاهش جریمه‌ها می‌شود. 63 درصد مدیران عالی بنگاه‌ها و شرکت‌های برتر بر این باورند که رعـایت اخلاقیات، موجب افزایش تصویر مثبت و شهرت بنگاه و شرکت شده، منبعی برای مزیت رقابتی به شمار می‌آید.

4-استفاده از مزایای چندگانگی

متخصصان پیش‌بینی می‌کنند که نیروی کار به‌گونه‌ای روزافزون متنوع‌تر خواهد شد و بنگاه‌ها و شرکت‌هایی که بتوانند نیازهای این افراد متنوع را درک کرده، از این تنوع به‌خوبی بهره‌گیرند، موفق خواهند بود. لازم است مدیران توانایی اداره افراد با جنسیت، سن، نژاد، مذهب، قومیت و ملیت‌های مختلف را داشته باشند. رعایت عدالت و اخلاق در برخورد با این افراد در محیط کار، مدیریت آنها را تسهیل می‌کند و این امکان را برای بنگاه فراهم می‌سازد که از مـزایای نیروی کار متنوع، بهـره گیرد.

5-کاهش هزینه‌های ناشی از کنترل

ترویج خودکنترلی در بنگاه، به‌عنوان یکی از مکانیزم‌های اصلی کنترل، از مباحثی است که بنیان آن بر اعتماد، اخلاق و ارزش‌های فردی قرار دارد. ترویج خودکنترلی باعث کاهش هزینه‌های ناشی از روش‌های کنترل مستقیم شده و موجب بهبود سود می‌شود. این مستلزم تعهد کامل اعضا به تیــم، مسئولیـت‌پذیری همـــه اعضای تیم و داشتن احترام و اعتماد بین آنها و مدیریت است.

6- بهبود روابط، افزایش جو تفاهم و کاهش تعارضات

یکی از نتایج بهبود اخلاق کار در بنگاه، تنظیم بهتر روابط در بنگاه است که این به‌نوبه خود باعث افزایش جو تفاهم در بنگاه و کاهش تعارضات بین افراد و گروه‌ها شده، عملکرد تیمی را بهبود می‌بخشد. شاید بیشترین تأثیرات اصول اخلاقی مربوط به رفتار نیروی انسانی باشد.

7-افزایش تعهد و مسئولیت‌پذیری بیشتر کارکنان

چنانکه گفته شد اخلاق بر فعالیت انسان‌ها تأثیر قابل توجهی دارد و لازمه عملکرد مناسب، تعهد و مسئولیت‌پذیری کارکنان است. اگر کارکنان براین باور باشند که با آنان رفتاری عادلانه و منصفانه می‌شود، شاید تمایل بیشتری داشته باشند که بار (کاری) بیشتری را تحمل کنند.

تعریف مسئولیت اجتماعی-برگرفته از تالیفات ولی اله جعفری

برگرفته ازکتاب اخلاق کاررمز موفقیت

 

مسئولیت اجتماعی یعنی چه؟

مسئولیت اجتماعی در بنگاه و شرکت به‌طور اعم، به مجموعه فعالیت‌هایی گفته می‌شود که صاحبان سرمایه و بنگاه‌های اقتصادی به صورت داوطلبانه، به عنوان یک عضو مؤثر و مفید در جامعه، انجام می‌دهند.

به عبارت دیگر مسئولیت اجتماعی، مجموعه وظایف و تعهداتی است که بنگاه و شرکت بایستی در جهت حفظ و مراقبت و کمک به جامعه‌ای که در آن فعالیت می‌کند، انجام دهد. همچنین مسئولیت اجتماعی یعنی« وظیفه‌ای است بر عهده موسسات خصوصی، به این معنا که تأثیر سوئی بر زندگی اجتماعی که در آن کار می‌کنند، نگذارد. میزان این وظیفه عموماً مشتمل است بر وظایفی مانند: آلوده نکردن، تبعیض قائل نشدن در استخدام، نپرداختن به فعالیت‌های غیراخلاقی و آگاه کردن مصرف‌کننده از کیفیت محصولات. همچنین وظیفه‌ای است مبتنی بر مشارکت مثبت در زندگی افراد جامعه. ضمناً در متون مدیریت استراتژیک، مسئولیت‌های اجتماعی به‌گونه عام و اصول اخلاقی به‌گونه خاص به بخش جدایی‌ناپذیر از مباحث تدوین و اجرای استراتژی تبدیل شده است. صاحب‌نظران مسئولیت اجتماعی در دو دسته مخالفان و موافقان قرار می‌گیرند. برخی از طرفداران اقتصاد بازار، مانند میلتون فریدمن با مسئولیت اجتماعی مخالف بوده، آن را با مکانیسم‌های اقتصاد آزاد در تضاد می‌دانند. فریدمن کاهش قیمت محصول برای کاهش تورم، استخدام برای مبارزه با بیکاری و هزینه کردن برای کاهش آلودگی محیط زیست را هدردادن پول و سرمایه سهامداران می‌داند. او از مسئولیت اجتماعی به‌عنوان یک دکترین اساساً ویرانگر نام می‌برد. فریدمن تنها مسئولیت اجتماعی شرکت تجاری را استفاده از منابع جامعه و مشارکت در فعالیت‌هایی که برای افزایش سود با رعایت قواعد بازی (بدون نیرنگ و فریب) طراحی شده‌اند، می‌داند. در مقابل کارل که از طرفداران مسئولیت اجتماعی است، براین باور است که مدیران یک بنگاه و شرکت  تجار ی، چهار مسئولیت اقتصادی، حقوقی، اخلاقی و فداکاری کردن دارند. کارل این چهار مسئولیت را به ترتیب اولویت فهرست می‌کند  و بر این باور است که مسئولیت اخلاقی و فداکاری امروز ممکن است در آینده به ترتیب به مسئولیت‌های حقوقی و اخلاقـی تبدیل شوند. هم فریدمن و هم کارل مـدعی‌اند که با توجه به اثر مسئولیت‌های اجتماعی بر سود بنگاه و شرکت، نظریه خود را ساخته و مطرح کرده‌اند. فریدمن می‌گوید: اقدامات بانگاه به مسئولیت اجتماعی، به کارایی بنگاه و شرکت آسیب می‌رساند.

کارل باور دارد که بی‌توجهی به مسئولیت‌های اجتماعی موجب افزایش دخالت دولت و در نتیجه کاهش کارایی می‌شود. اگر بنگاه وشرکت داوطلبانه به برخی مسئولیت‌های اجتماعی و اخلاقی خود عمل کند، می‌تواند به سود مورد نظر خود دست یابد.

چه کسانی موافق باحاکمیت مسائل اخلاقی در داد وستد نیستند-برگرفته ازتالیفات ولی اله جعفری

برگرفته ازکتاب اخلاق کاررمز موفقیت

 

چه کسانی با حاکمیت مسائل اخلاقی در امر دادو ستد در بنگاه‌های اقتصادی و شرکت‌ها موافق نیستند؟

برخی از اقتصاددانان با مطرح کردن مسائل اخلاقی در تجارت موافق نیستند آنها استدلال می‌کنند که هدف اصلی تجارت دستیابی به حداکثر سود برای صاحبان بنگاه‌های اقتصادی یا سهامداران است. بنابراین هر اقدامی که به تحقق این هدف کمک کند مجاز تلقی می‌شود.

وظایف مدیران استراتژی برای ایجاد محیط اخلاقی-برگرفته ازتالیفات ولی اله جعفری

برگرفته ازکتاب اخلاق کاررمز موفقیت

 

مدیران استراتژیک در بنگاه‌ها و شرکت‌ها برای ایجاد محیط اخلاقی و ترویج ارزش‌های انسانی دارای چه وظایفی هستند؟

دارای وظایفی همچون:  1- اخلاق‌ورزی در زندگی فردی،  2- اخلاق‌ورزی در زندگی شغلی. 3- اخلاق‌سازی در بنگاه و شرکت به‌عنوان آرمان و اهداف بنگاه و شرکت. 4- نظام‌مند کردن همه امور حرفه‌ای در بنگاه و شرکت. 5- جهت‌گیری اخلاقی نظام‌های حرفه‌ای در بنگاه و شرکت. 6- ارزیابی مستمر عملکرد اخلاقی بنگاه و شرکت. 7- مواجهه روشمند با معضلات اخلاقی و... می‌باشند.

مدیریت اخلاق -برگرفته ازتالیفات ولی اله جعفری

برگرفته ازکتاب اخلاق رمز موفقیت

 

مدیریت اخلاق یعنی چه؟

مدیریت اخلاق عبارتست از شناسایی و اولویت‌بندی ارزش‌ها برای هدایت رفتارها در بنگاه و شرکت است.

مدیران بنگاه‌ها و شرکت‌ها با ایجاد یک برنامه مدیریت اخلاق می‌توانند اخلاقیات را در محیط کار مدیریت کنند. برنامه‌های اخلاقی به بنگاه‌ها کمک می‌کنند تا بتوانند در شرایط آشفته عملکرد اخلاقی خود را حفظ کننــد. قرآن کریم یکی از عوامل موفقیت پیامبر اکرم صلی ا... علیه وآله و سلم را در مدیریت، اخلاق نیک می‌داند و در سوره‌
 آل‌عمران آیه 159 می‌فرماید: «حسن اخلاق و مهربانی تو با مردم رحمتی است از جانب خداوند و اگر تندخو و سخت دل بودی مردم از اطراف تو پراکنده می‌شدند.» چه بسیارند مدیرانی که با داشتن خصوصیاتی همانند قاطعیت، تخصص، قدرت و آگاهی‌های لازم در سطحی بالا  قرار داشته‌اند ولی به خاطر عدم رعایت مسائل اخلاقی در حوزه مدیریت موفقیت مطلوب را کسب نکرده و در نتیجه با ناکامی روبه‌رو شده‌اند. هرگاه اخلاق حسنه در بنگاه و شرکت جاری شود مدیران به توانایی دیدن چیزهایی دست می‌یابند که  قبلاً  نمی‌توانستند آنها را ببینند.